Kooperatif, kişilerin gönüllü olarak birleşip ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını ve beklentilerini ortaklaşa sahip olunan demokratik kurallarla yönetilen ve direkt olarak bakanlığa bağlı olarak denetlenebilen tüzel kişiliklerdir.

Medeni haklarını kullanma yeterliliğine sahip gerçek kişiler ile 1163 kooperatifler kanununda  sayılan tüzel kişiler kooperatif ana sözleşmesini bütün hak ve ödevleriyle birlikte kabul ettiklerini belirten bir yazı ile yönetim kuruluna başvurur. Yönetim kurulunca alınacak kararı müteakip ortaklık sıfatı kazanılır.

Bir kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazınır.

Bir yapı kooperatifi en az 7 gerçek ve/veya 1163 sayılı Kooperatifler kanununda belirtilen tüzel kişilerce kurulur.

Yapı kooperatifleri ve üst kuruluşlarınca, genel kurul toplantıları için Bakanlık Temsilcisi görevlendirilmesi isteminde bulunulması zorunludur ve temsilcinin genel kurula katılma zorunluluğu vardır. Bu neticede kooperatif için alınacak tüm kararlar, genel kuruldan çıkacak olan 3/4 oy çokluğuna bağlıdır. Alınan tüm kararlar kooperatifin karar defterine işlenerek yürürlüğe girer.

Yapı kooperatifi üyesi olan bir kişinin, üye olduğu kooperatife ait bilgilere; Ticaret Bakanlığı’nın (https://koopbis.ticaret.gov.tr/account/login) web adresi üzerinden e-devlet portalına yönlendirmesi neticesi TC Kimlik No ve e-devlet şifresinin girilmesiyle Kooperatif Bilgi Sistemi (KOOPBİS) üzerinden ulaşılması ile mümkündür.

Kooperatifin ortakları paylarını devredebilir. Pay devri için öncelikle devreden ve devralan kişi irade beyanlarını belirten dilekçe ile yönetim kuruluna başvururlar. İrade beyanlarını inceleyen yönetim kurulu daha sonra devir işlemlerine yönelik yönetim kurulu kararı alarak devir işlemlerini başlatır. Devri yapılacak hissenin bedeline yönetim kurulunun karar verme yetkisi yoktur. Devrin bedeli, devredecek ve devralacak kişiler arasında belirlenir. Kooperatif Yönetim Kurulunda devir işlemlerine dair karar çıktıktan sonra devir işlemi noter huzurunda devreden ve devralan kişi arasında devir sözleşmesi imzalanarak yapılır. Devir sözleşmesi noter huzurunda yapıldıktan sonra yönetim kuruluna bu sözleşmeyle müracaat edilir ve yeni ortağın görev süresi başlamış olur.

Üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katılma hakkına sahiptir. Yapı kooperatiflerinde genel kurul toplantılarına katılmak için bu şart aranmaz.Dolayısıyla, yapı kooperatiflerine ortak olanlar hemen, diğer kooperatiflerdeki ortaklar ise ortaklığa kabul tarihinden itibaren üç ay sonra genel kurul toplantılarına katılma hakkını kazanırlar.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlıdır ve denetimini gerçekleştirir.

Özel idareler, belediyeler, köyler gibi kamu tüzel kişileri ile cemiyetler ve dernekler, kamu iktisadi teşebbüsleri ve kooperatifler amaçları bakımından ilgilendikleri

Yönetim kurulu, ana sözleşmeye uygun olarak yapılacak isteğe rağmen bir ortağın kooperatiften istifasını kabulden kaçınacak olursa, ortak çıkma dileğini noter aracılığıyla kooperatife bildirir. Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir.